Λίγοι Ιταλοί συνθέτες του 19ου αι συνδέθηκαν τόσο στενά με το πολιτικό και κοινωνικό κίνημα της Ιταλικής ενοποίησης (Risorgimento) όσο ο Giuseppe Verdi.

Όταν η όπερά του «Nabucco» έκανε πρεμιέρα στο Teatro alla Scala του Μιλάνου το 1842, η Ιταλία δεν ήταν παρά ένα σύνολο μικρών κρατιδίων κυβερνώμενων ως επι το πλείστον από Αψβούργους και Βουρβώνους ηγεμόνες και από Παπικούς λεγάτους, ενώ μεγάλα τμήματα της χώρας τελούσαν υπο αυστριακή κατοχή. Μετά την επανάσταστη του 1848, ο ιταλικός εθνικισμός βρήκε την καλλιτεχνική του έκφραση στα ποιήματα και στα πατριωτικά μυθιστορήματα του Alessandro Manzoni και στις όπερες του Verdi ο οποίος υποστήριξε εξ αρχής το κίνημα του Risorgimento.
Δημοκράτης, πατριώτης, αντικληρικαλιστής , φιλελεύθερος, αλλά και αρκετά πραγματιστής ώστε να έχει αντιληφθεί ως μοναδική ρεαλιστική προοπτική την ενοποίηση της κατακερματισμένης Ιταλίας υπό το σκήπτρο του μοναδικού ισχυρού Ιταλού μονάρχη,του Βασιλιά της Σαρδηνίας και του Πεδεμοντίου Vittorio-Emanuele II, ο Verdi χρησιμοποίησε τις όπερές του ως όχημα των πολιτικών ιδεών του, προβάλλοντας τους αγώνες των λαών για την ελευθερία τους ανα τους αιώνες, την ανάπτυξη μιας Ιταλικής εθνικής ταυτότητας και την καλλιέργεια μιας κοινωνικής ενότητας. Μέχρι το 1860 οι όπερές του «I Lombardi alla prima crociata», «Rigoletto», «Ernani» και «La battaglia di Legnano» αποτέλεσαν την μουσική έκφραση του Risorgimento, τo περίφημο χορωδιακό των Εβραίων σκλάβων «Va pensiero» από τον «Nabucco» έγινε ο ύμνος των Ιταλών επαναστατών συμβολίζοντας τη νοσταλγία για το ένδοξο παρελθόν της χώρας αλλά και το λαμπρό διαφαινόμενο μέλλον της, ενώ το 1859 που ο Verdi εξελέγη αντιπρόσωπος του τοπικού κοινοβουλίου του Busseto, η ιαχή Viva Verdi έγινε το κωδικοποιημένο σύνθημα των οπαδών του Vittorio-Emanuele II (Viva V.ittorio E.manuele R.e D.i I.talia) από τη μία ως την άλλη άκρη της ιταλικής χερσοννήσου.
Με τις πολιτικές και διπλωματικές ενέργειες του Camillo Benso,Kόμη του Cavour, που είχε αναλάβει από το 1852 την πρωθυπουργία του ισχυρού Βασιλείου της Σαρδηνίας και του Πεδεμοντίου, η ενοποίηση της Ιταλίας επετεύχθη μερικώς το 1860 όταν στο Βασίλειο προσαρτήθηκε η απελευθερωμένη βόρεια Ιταλία, εκτός από τη Βενετία, τη Ρώμη και το Βασίλειο των δύο Σαρδηνιών. Εκεί ανέλαβε δράση ο επαναστάτης στρατηγός Giuseppe Garibaldi ο οποίος με τον στρατό του των «Χιλίων Εθελοντών» κατέλαβε το Βασίλειο των δύο Σικελιών και το προσάρτησε στα κράτη που στις 17 Μαρτίου 1861 αποτέλεσαν το Ηνωμένο Ιταλικό Βασίλειο με πρωτεύουσα το Τορίνο και με πρώτο βασιλιά τον Vittorio Emanuele II. Ο Verdi παρέστη στα εγκαίνια του Ιταλικού Κοινοβουλίου ως μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων εκπροσωπώντας το Borgo San Donnino, παραιτούμενος του αξιώματός του το 1865,όταν η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε στη Φλωρεντία. Το 1870 ο Garibaldi κατέλαβε τη Ρώμη αποδίδοντας το 1871 στο Ιταλικό Βασίλειο την ιστορική του πρωτεύουσα, και λίγο αργότερα η ενοποίηση της χώρας ολοκληρώθηκε με την προσάρτηση και της Βενετίας. Ο Vittorio Emanuele II τίμησε τον Verdi με τον τίτλο του Γερουσιαστή του Ιταλικού βασιλείου το 1874,τη χρονιά που ο συνθέτης παρουσίασε στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου στο Μιλάνο το αριστουργηματικό του «Requiem» αφιερωμένο στη μνήμη του Alessandro Manzoni που είχε πεθάνει το 1873, έχοντας συνδέσει κι εκείνος το όνομά του και το έργο του με το Risorgimento

G.Verdi : Nabucco ( Va pensiero)

ΚΑΤΙΑ ΚΑΛΛΙΤΣΟΥΝΑΚΗ

Αναδημοσίευση από: Η εφημερίδα της Ρίτσας Μασούρα