Μοναχοκόρη του Joseph Anton Von Paradis,Υπουργού Εμπορίου της Αυτοκράτειρας Maria Theresia προς τιμήν της οποίας και έλαβε το βαπτιστικό της όνομα, η Maria Theresia von Paradis γεννήθηκε το 1759 στη Βιέννη όπου και σταδιοδρόμησε ως πιανίστα, τραγουδίστρια και συνθέτις, υπερβαίνοντας όχι μόνο τους περιορισμούς που επέβαλλαν στο φύλο της οι συνθήκες της εποχής, αλλά και τα προβλήματα που της προκάλεσε η απώλεια της όρασής της σε νηπιακή ηλικία.

Το πρώιμο μουσικό ταλέντο της, χάρι στο οποίο σε ηλικία 11 ετών μπορούσε να τραγουδήσει ολόκληρο το «Stabat Mater» του Pergolesi συνοδεύοντας τον εαυτό της στο όργανο, ενθαρρύνθηκε από τους γονείς της οι οποίοι της προσέφεραν μια ολοκληρωμένη μουσική εκπαίδευση δίπλα στους καλύτερους δασκάλους της Βιέννης, πιθανόν χρηματοδοτούμενη από την ίδια την Αυτοκράτειρα.
Ετσι, την περίοδο 1773 - 1777 η νεαρή κοπέλλα μελέτησε θεωρητικά με τον Κarl Friberth, πιάνο με τον Leopolod Kozeluch, τραγούδι με τον Vincenzo Righini και σύνθεση με τον Antonio Salieri, πραγματοποιώντας παράλληλα τις πρώτες της δημόσιες εμφανίσεις ως πιανίστα και τραγουδίστρια σε σαλόνια και αίθουσες συναυλιών. Το βιεννέζικο κοινό λατρεψε την « τυφλή γόησσα», όπως την αποκαλούσε, και διάσημοι συνθέτες άρχισαν να της αφιερώνουν έργα τους.
Το 1773 ο Salieri της αφιέρωσε το μοναδικό κοντσέρτο του για όργανο, στα τέλη της ίδιας δεκαετίας ο Haydn της αφιέρωσε το κοντσέρτο του για πιάνο σε σολ μείζονα
(H. XVIII:4), και ακολούθησε ο Mozart ο οποίος την γνώρισε το 1783 με αφορμή το ρεσιτάλ της στο Ζάλτσμπουργκ . Εντυπωσιασμένος από το ταλέντο της συνέθεσε γι αυτήν ένα κοντσέρτο για πιάνο (πιθανόν το Κ.456) παραμένοντας έκτοτε φίλος και θαυμαστής της μέχρι το θάνατό του.
Το φθινόπωρο του 1783 η Von Paradis έφυγε από την Αυστρία για μια τριετή περιοδεία στην Ευρώπη, συνοδευόμενη από τη μητέρα της και από τον οικογενειακό φίλο, και μετέπειτα λιμπρεττίστα της, Johann Riedinger. Στη μεγάλη αυτή περιοδεία που περιλάμβανε κοντσέρτα στις πόλεις Βόννη, Στουτγάρδη, Αμβούργο ,Μανχάϊμ, Μόναχο, Βέρνη, Γενεύη, Λυών, Παρίσι, Λονδίνο, Βρυξέλλες, Αμστερνταμ, Πράγα και Βερολίνο, δέχθηκε ενθουσιώδεις κριτικές για τις ερμηνείες της, και διασταυρώθηκε με σπουδαίους συνθέτες της εποχής όπως ο Carl Philip Emmanuel Bach και ο Αββάς Georg Joseph Vogler.
Στο Λονδίνο προσκλήθηκε στα φημισμένα κοντσέρτα της Hanover Square, έπαιξε για τον βασιλιά Γεώργιο Γ’ και έδωσε ένα ρεσιτάλ με τον Πρίγκηπα της Ουαλλίας στο βιολοντσέλλο, ενώ στο Παρίσι εμφανίστηκε στις δημόσιες συναυλίες του κύκλου Concert Spirituel, πήρε μαθήματα σύνθεσης από τον Αββά Vogler και γνώρισε τον άνθρωπο που άλλαξε τη ζωή της : τον πρωτοπόρο δάσκαλο τυφλών Valentin Haüy που τη βοήθησε να αντιμετωπίζει τα πρακτικά προβλήματα της καθημερινότητας ,
και που το 1795 ίδρυσε στο Παρίσι το πρώτο σχολείο τυφλών, μαθητής του οποίου υπήρξε ο επινοητής του συστήματος γραφής και ανάγνωσης braille, Louis Braille.

Εν τω μεταξύ,στη διάρκεια της περιοδείας,ο Johann Riedinger επινόησε γι αυτήν ένα πίνακα σύνθεσης που της επέτρεπε να σημειώνει νότες χωρίς να χρησιμοποιεί χαρτί. Με τη βοήθεια αυτού του πίνακα συνέθεσε το πρώτο της έργο, ένα κύκλο 12 τραγουδιών για φωνή και πιάνο τον οποίο εξέδωσε μόλις επέστρεψε στη Βιέννη το 1786.
Η επιτυχία του έργου, και ειδικότερα του τραγουδιού « Μorgenlied eines armen Mannes » , ενθάρρυνε την Von Paradis να ασχοληθεί συστηματικότερα με τη σύνθεση εμπλουτίζοντας τα επόμενα 11 χρόνια την εργογραφία της με δύο κοντσέρτα για πιάνο, δεκαέξι σονάτες, μια φαντασία, τραγούδια για φωνή και πιάνο, τρείς καντάτες και πέντε λυρικά έργα. Απο αυτά, η όπερα «Ariadne und Bacchus» και το μουσικό δράμα «Der Schul kandidat» (σε λιμπρέττα του Johann Riedinger ) παρουσιάστηκαν στη Βιέννη το 1791 και το 1792, ενώ η όπερα «Rinaldo und Alcina» παρουσιάστηκε στην Πραγα το 1797.
Γύρω στο 1800 η Von Paradis στράφηκε προς τη διδασκαλία και το 1808 ίδρυσε στη Βιέννη μια μουσική σχολή για κορίτσια στην οποία αφιέρωσε τη δραστηριότητά της μέχρι το θάνατό της το 1824, διοργανώνοντας κοντσέρτα των μαθητριών της κάθε Κυριακή και συνθέτοντας σποραδικά κάποια έργα για πιάνο.
Από την εργογραφία της δεν διασώθηκαν παρά το περίφημο κομμάτι «Sicilienne» το οποίο έχουν ερμηνεύσει και ηχογραφήσει διάσημοι σολίστ είτε στην εκδοχή για σόλο πιάνο είτε στις εκδοχές για βιολί ή βιολοντσέλλο με συνοδεία πιάνου, και το πρώτο τραγούδι που την έκανε διάσημη,το « Μorgenlied eines armen Mannes »

Maria Theresia Von Paradis : Μorgenlied eines armen Mannes
 

ΚΑΤΙΑ ΚΑΛΛΙΤΣΟΥΝΑΚΗ

Αναδημοσίευση από: Η εφημερίδα της Ρίτσας Μασούρα