O Franz Liszt και ο Richard Wagner πρωτογνωρίστηκαν το 1840 στο Παρίσι όπου ο νεαρός και άσημος τότε Wagner είχε εγκατασταθεί από το 1839 με τη σύζυγό του Minna Planer, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη ως συνθέτης αλλα και ένα τρόπο να αποπληρώσει τα χρέη που είχε συσσωρεύσει στο Μαγδεμβούργο και στη Ρίγα.

Όταν οι δύο άνδρες ξανασυναντήθηκαν το 1849 στη Βαϊμάρη και ανακάλυψαν τις κοινές αντιλήψεις τους πάνω στην τέχνη και στη ζωή, η προηγούμενη γνωριμία τους εξελίχθηκε σε μια ισχυρή φιλία η οποία επισφραγίσθηκε το 1850 όταν ο Liszt έδωσε στη Βαϊμάρη την πρεμιέρα του «Lohengrin».

Τα επόμενα χρόνια ο Liszt υποστήριξε ένθερμα το καλλιτεχνικό όραμα του Wagner προωθώντας τις όπερές του «Tannhauser» και «Lohengrin» στα γερμανικά λυρικά θέατρα, ενισχύοντάς τον οικονομικά στη διάρκεια της αυτοεξορίας του στη Ζυρίχη και στη Βενετία,και διατηρώντας μαζί του μια τακτική αλληλογραφία.
«Σε θεωρώ σαν τον ίδιο το Σωτήρα,το Σωτήρα που την εικόνα του έχω τοποθετήσει στο βωμό της εργασίας μου και της ψυχής μου» του έγραψε σε μια επιστολή του ο Wagner,ενώ ο Liszt, σε μια δική του επιστολή, του ζητούσε να εξακολουθήσει να τον αγαπάει με όλη του την καρδιά, όπως τον αγαπούσε εκείνος,υπογραμμίζοντάς του πως μια και μόνο συγχορδία,τους έφερνε περισσότερο κοντά απο όλες τις φράσεις του κόσμου.

Το 1864 επήλθε μια ψυχρότητα μεταξύ τους,εξ'αιτίας του δεσμού που δημιούργησε ο Wagner με την κόρη του Liszt Cosima,σύζυγο τότε του πιανίστα και μαέστρου Hanz Von Bulow.Η σχέση τους αποκαταστάθηκε 6 χρόνια μετά το γάμο του Wagner και της Cosima,το 1876,με αφορμή τα εγκαίνια του θεάτρου του Bayreuth,στο οποίο ο Wagner παρουσίασε την επική τετραλογία «Der Ring des Nibelungen»

Τον Ιανουάριο του 1882,στο απόγειο της δόξας του,ο Wagner ολοκλήρωσε την όπερα «Parsifal», στέλνοντας την παρτιτούρα του έργου στον Liszt στη Ρώμη, με την εξής αφιέρωση: «Φίλε μου Franz, πρώτε και μοναδικέ, δέξου αυτή την χειρονομία ευγνωμοσύνης απο τον Wagner σου». Ο Liszt του απάντησε αμέσως,αντιγράφοντας με το χέρι του στην επιστολή του ένα χαρακτηριστικό μοτίβο του έργου : «Με τις κωδωνοκρουσίες του Parsifal,ο πνευματικός αδελφός σου σε ευχαριστεί παντοτεινά και απο τα βάθη της καρδιάς του».
Παρά την κακή κατάσταση της υγείας του,ο Liszt παρέστη το καλοκαίρι στην πρεμιέρα της όπερας στο Bayreuth,δηλώνοντας χαρακτηριστικά σε μια επιστολή του προς την πριγκήπισσα Caroline Zu Sein-Wittgenstein πως ο «Parsifal» αξίζει τον απόλυτο θαυμασμό,γιατί είναι κάτι πολύ περισσότερο απο ένα αριστούργημα.Είναι μια αποκάλυψη στο μουσικό δράμα,που εκφράζει με μεγαλειώδη τρόπο την υπέρτατη ωδή του θεϊκού έρωτα.

Το Φεβρουάριο του 1883 στη Βενετία,μια καρδιακή προσβολή απο τις ισχυρότερες που είχε υποστεί τα τελευταία 5 χρόνια ο μεγάλος επαναστάτης του ώριμου ρομαντισμού, υπήρξε μοιραία για τη ζωή του.Ο θάνατός του βύθισε στο πένθος το κοινό,τον κύκλο των πιστών οπαδών του,και πολύ περισσότερο τους στενούς φίλους του με πρώτο ανάμεσά τους τον Liszt ο οποίος συνέθεσε αμέσως στη μνήμη του το πιανιστικό κομμάτι «Rιchard Wagner-Βενετία» .
Τον Μάϊο του 1883,3 μήνες μετά από το θάνατό του και 70 χρόνια μετά από τη γέννησή του, ο Liszt συνέθεσε την ελεγεία «Στον τάφο του Richard Wagner» για κουαρτέττο εγχόρδων και άρπα, η οποία ολοκληρώνεται με μια αναφορά στο μοτίβο των κωδωνοκρουσιών από τον «Parsifal»

Franz Liszt : Am Grabe Richard Wagners

ΚΑΤΙΑ ΚΑΛΛΙΤΣΟΥΝΑΚΗ

Αναδημοσίευση από: Η εφημερίδα της Ρίτσας Μασούρα